Hitte is een steeds groter probleem in Nederland. Door de toename van (extreem) hete dagen zijn onze zomers voelbaar warmer, een trend die zich als gevolg van klimaatverandering voorlopig zal voortzetten.

In stedelijk gebied komt daar het hitte-eilandeffect bij. Daardoor loopt daar de temperatuur nog verder op en daarmee de kans op hittestress. De gevolgen van hitte kunnen ernstig zijn. Hoge temperaturen hebben een negatieve invloed op onze gezondheid. Dat geldt met name voor de kwetsbaardere groepen in onze samenleving. Maar hitte verstoort ook onze nachtrust en beperkt onze productiviteit. Daarnaast heeft hitte gevolgen voor de infrastructuur en drink- en oppervlaktewater. Niet voor niets dus dat er toenemende erkenning is voor de noodzaak tot het adresseren van hittestress als onderdeel van klimaatadaptatie. 

Gemeenten hebben een belangrijke rol bij het aanpakken van het hitteprobleem. Om te zien hoe het staat met de lokale aanpak van hittestress hebben Samen Klimaatbestendig, TAUW en Klimaatverbond Nederland in juni 2020 een enquête uitgevoerd onder 155 gemeenten. 

De enquête geeft een gemengd beeld: hoewel 
ruim de helft van de 79 respondenten vindt dat de 
aanpak van hitte goed geborgd is in hun gemeente, blijkt dat dit vooral bij ruimtelijke klimaatadaptatie het
 geval is. Binnen de twee andere domeinen waar de
 aanpak van hitte cruciaal is, de (ouderen) zorg en het binnenklimaat van woningen, gebeurt nog betrekkelijk weinig. Uit interviews met vijf gemeenten blijkt dat de bestuurlijk en ambtelijk verantwoordelijken voor klimaatadaptatie opereren in het ruimtelijk domein. Zij zien wel dat de aanpak van hitte een van samenwerking zou moeten zijn, maar het ontbreekt hen aan tijd en middelen. Dat geldt ook voor de collega’s die ze voor hitteadaptatie nodig hebben, met name uit het sociaal domein en gebouwen. 

De urgentie is helder: hittestress zal steeds vaker voorkomen en zonder maatregelen tot grote gezondheidsproblemen leiden. De richting is ook helder: hitte-adaptatie zal moeten plaatsvinden in de samenwerking tussen de drie domeinen: het gebied (ruimtelijke adaptatie) het gebouw (maatregelen in en rondom woningen) en de gebruiker (maatregelen gericht op de gezondheid van de meest kwetsbare mensen). Door een integrale benadering en samenwerking tussen domeinen komen we verder. 

Tenslotte zijn ook de obstakels helder: Er is gebrek aan tijd en middelen om de gewenste integrale benadering en samenwerking vorm te kunnen geven. 

Samen Klimaatbestendig, TAUW en Klimaatverbond Nederland zien dat de aandacht voor hitte toeneemt. Zeker sinds 2018 zijn bij gebied, en in mindere mate bij gebouw en gebruiker stappen gezet om de hittethematiek te begrijpen en (potentiele) samenwerkingspartners in beeld te krijgen. Maar dit is nog niet voldoende en meer bestuurlijke en financiële ondersteuning voor dit proces zou gemeenten en onze hittebestendigheid nog een belangrijke stap verder helpen. 

De volledige publicatie met de resultaten van de enquête is hier te vinden. 

Voor meer informatie:

nBart Stoffels, Samen Klimaatbestendig

nEdwin van der Strate, TAUW

nMadeleen Helmer, Klimaatverbond Nederland 
n(adaptatie@klimaatverbond.nl)