Op sommige plekken in een gemeente is het consequent een paar graden warmer dan elders. Een hittekaart toont deze gebieden, maar laat niet zien waar hitte een probleem vormt voor kwetsbare en eenzame ouderen. Dat was de aanleiding voor het inrichten van een proeftuin hitte en gezondheid. Een aanpak op wijkniveau blijkt effectief, omdat deze goed aansluit op de werkwijze van gemeenten.

In opdracht van de Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS), onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, onderzochten vier gemeenten hoe ouderen van 75 jaar en ouder beter gevonden en geholpen kunnen worden in tijden van hittestress.

Vier gemeenten

De proeftuin werd in de eerste helft van 2019 uitgevoerd door TAUW en Klimaatverbond Nederland. De gemeenten Groningen, ’s-Hertogenbosch, Tilburg en Utrecht deden mee. Zij organiseerden werksessies en activiteiten met als doel de impact van hittestress op ouderen doelgericht te verminderen. Als onderdeel van de proeftuin werd een hitte- en eenzaamheidskaart ontwikkeld. Deze kaart is binnenkort beschikbaar voor alle gemeenten in Nederland.

Aparte hitte-aanpak

Het is van belang dat hitte binnen de risicodialoog apart geagendeerd wordt, omdat het één van de grootste klimaatrisico’s is. Er is een andere aanpak nodig dan bij water-gerelateerde klimaatrisico’s. De hitte- en eenzaamheidskaart dient als basis voor het ontwikkelen van een aanpak voor hitteadaptatie. Deze kaart koppelt fysieke kwetsbaarheid aan sociale kwetsbaarheid en fungeert als eerste onderbouwing voor een geïntegreerde hitte-aanpak.

Resultaten

Een samenwerking tussen het fysieke en het sociale domein is essentieel in de bescherming van kwetsbare ouderen tegen de gevolgen van toenemende hitte. Daarnaast kunnen de programma’s van gemeenten op het gebied van eenzaamheid en hitte-adaptatie elkaar versterken. Dit kan bijvoorbeeld door lokale coalities in te zetten voor voorlichting over en hulp bij hitteperiodes. Andere belangrijke factoren voor een succesvolle aanpak tegen hitte:

  • Een goede samenwerking met zorgorganisaties op verschillende niveaus, met name de GGD’en
  • Voldoende kennis over de doelgroep en hun kwetsbaarheden

Alle resultaten en bevindingen van de proeftuin hitte en gezondheid staan beschreven in het eindverslag (pdf, 582 kB).

Foto: Klimaatadaptatiestrategie (NAS)