“We móeten als gemeente ons energiegebruik verduurzamen. Dan is het belangrijk dat nieuwe opwekprojecten gerealiseerd worden. Door energie slim in te kopen snijdt het mes aan meerdere kanten”, zegt Didi Dorrestijn-Taal, wethouder van gemeente Barneveld. “Want via inkoop leggen we geld apart om opwekprojecten te stimuleren, daar kopen we direct energie van én we kopen slim, met variabel tarief, in. Hierdoor spelen we ook goed in, op energiemanagement. Bij veel wind en zon gebruiken we meer energie en dat is goedkoper. Bij weinig wind en zon zetten we de verwarming even uit”. Samen met haar en andere deelnemers blikken we terug op het webinar van Klimaatverbond Nederland over het nut van een klimaatfonds.
Gewoon durven en doen!
Terwijl in regio Barneveld sprake is van heuse slagkracht, loopt gemeente Heerlen nog tegen een aantal hobbels aan, zo vertelt wethouder Charles Claessens. “We hebben inmiddels jarenlang voorbereid om alles theoretisch op papier te zetten wat we nodig hebben. Ieder zegt vervolgens ‘Gaan we doen, gaan we doen’, maar als het moment daar is om door te pakken, kost het toch weer teveel geld, of zijn er allerlei regeltjes waar we doorheen moeten breken. Ik word er een beetje moe van soms, laten we in de doe-stand gaan en ook gewoon durven.”
Inzetten op regionale samenwerking
Een herkenbaar verschijnsel voor Dorrestijn-Taal. Ze pleit daarom voor meer samenwerking tussen gemeenten in de verschillende regio’s. “Regionale samenwerking is enorm belangrijk. Je hebt elkaar als gemeenten gewoon heel hard nodig. De ene gemeente is goed in het ene, de andere gemeente is goed in iets anders. Bundel die slagkracht. Maak daar gebruik van en ga niet allemaal het wiel opnieuw uitvinden”, is het bestuurlijk advies van de wethouder.
Gewoon doen
Die samenwerking is in Limburg zeker aanwezig, aldus Claessens. “Een belangrijk thema voor Heerlen is een sociale benadering van de energietransitie. We zoeken naar een breed samenspel en zoeken naar de mogelijkheid voor een Lokaal duurzaam energiebedrijf. In de gemeenteraad is een motie aangenomen voor zo’n lokaal duurzaam energiebedrijf. Onze benadering is heel plat: ‘gewoon doen’. Wel doen we het liever in heel Parkstad dan alleen in Heerlen.” Hierbij kijkt Heerlen naar de WEB -formule waar de WEB gemeenten Wageningen, Ede en Barneveld nadrukkelijk samenwerken met energiecoöperaties die dan feitelijk het lokale energiebedrijf vormen.
Grip op energiekosten en energiegebruik
Dorrestijn-Taal spreekt uit eigen ervaring als het gaat om succesvolle regionale samenwerking. Haar gemeente sloeg de handen ineen met de gemeenten Ede en Wageningen. Met z’n drieën pakken ze het regionale energievraagstuk aan. Daarbij maken zij optimaal gebruik van de opgedane kennis van gemeente Ede bij dit vraagstuk. Die gemeente heeft een aantal jaren geleden een energiecoördinator aangesteld met als doel meer grip te krijgen op de energiekosten en energiegebruik van de betreffende gemeente.
Een energiecoördinator voor energiewinst
Hansjurgen Heinen is die energiecoördinator in dienst van gemeente Ede. Zijn opdracht is om de energiehuishouding van zijn gemeente goed inzichtelijk te maken. De inzichten die hij verkreeg deelde hij tijdens het webinar. Zo stuitte hij onder meer op de ‘ouderwetse methode’ voor inkoop van duurzame energie. Dit gebeurde, zoals in veel gemeente, via de inkoop van zogenoemde Garanties van Oorsprong (GvO’s ). Certificaten die garanderen dat stroom ergens duurzaam wordt opgewekt. Ergens en overal, behalve in de eigen regio, zo constateerde Heinen.
Energie lokaal duurzaam opwekken met een klimaatfonds
“Dat gaan we anders doen”, concludeerde Heinen. De drie gemeenten besloten om samen een klimaatfonds op te zetten. Dat begon door nieuwe afspraken te maken met de energieleverancier: voor elke verbruikte Kilowatt wordt één cent bovenop de inkoopprijs gedaan en vervolgens opzij gezet. Die pot met centen vult zicht rijkelijk. “Onze energiebehoefte zorgt ervoor dat ons klimaatfonds groeit met zo’n € 140.000 tot € 150.000,- per jaar”, aldus Heinen. Gespaard geld uit het fonds wordt ingezet voor nieuwe lokale en regionale verduurzamingsprojecten die voldoen aan gestelde eisen. De gemeenten maken vervolgens afspraken met de lokale energiepartij om de duurzaam opgewekte stroom uit de eigen regio af te nemen.
Hoe maak je aanspraak op financiering uit het klimaatfonds?
Deelnemer Lisanne Boersma (WISE) vraagt zich tijdens het webinar af welke verduurzamingsprojecten bij de WEB-gemeenten aanspraak maken op financiering uit het Klimaatfonds. Heinen licht nader toe: “De initiatiefnemers werken aan een businesscase voor bijvoorbeeld opwek met zon of een windmolen. Als de businesscase niet volledig sluitend is en het geld tekort komt, kan men een aanvraagprocedure starten om aanspraak te maken voor financiering vanuit het klimaatfonds.”
Andere gemeenten gaan aan de slag met een klimaatfonds
Beleidsmedewerker Frank van de Poel van gemeente Groningen is geïnteresseerd in het klimaatfonds. “Het nut is me wel duidelijk. Maar het hangt helemaal af van wat de spelregels zijn in zo’n fonds. Als gemeenten zijn we allemaal op zoek hoe we met de energietransitie en verduurzaming om moeten gaan en we kunnen veel van elkaar leren. Het netwerk uitbreiden als het gaat om dit onderwerp vind ik dan ook belangrijk. In ons politieke klimaat staan de seinen al jaren op groen. Er liggen dus volop mogelijkheden.
Samenwerken in een Community of Practice (CoP)
De oproep vindt gehoor bij de beleidsmedewerkers van Klimaatverbond Nederland en Hansjurgen Heinen. Een klein aantal gemeenten is weliswaar begonnen met een vorm van klimaatfondsen, maar ze zijn qua kennis en uitvoering nog lang niet gearriveerd. Er is meer kennis en kunde nodig en die zou deelbaar moeten zijn. Klimaatverbond Nederland en Hansjurgen Heinen pleiten dan ook voor een zogenoemde Community of Practice (CoP) waarin kennis, kunde, ervaringen en meer gedeeld kan worden. Interesse om in zo’n CoP kennis en ervaring uit te wisselen? Neem dan contact op met Thijs de la Court van Klimaatverbond Nederland: t.delacourt@klimaatverbond.nl
Interesse om kennis- en ervaring uit te wisselen? Meld je hier aan om mee te praten.