Op de vooravond van de Statenverkiezingen tekenden meer dan honderd partijen - van bedrijfsleven tot gemeenten en van netbeheerder tot coöperatieve energieverenigingen - het Gelders Energieakkoord. Ook de provincie Gelderland sloot zich aan bij dit gezamenlijk ambitie- en uitvoeringsdocument. Een akkoord dat tot stand kwam op initiatief van de Gelderse Natuur- en Milieufederatie, Klimaatverbond Nederland en Alliander. Nu het stof van de verkiezingen en de coalitieonderhandelingen is neergedaald, staan deze partijen aan de lat voor een uitvoeringsprogramma.
In een eerste kennismaking met portefeuillehouder Jan Jacob van Dijk en de initiatiefnemers van het Gelders Energieakkoord werd de gemeenschappelijke ambitie bevestigd. Verduurzaming van de bestaande bouw, energiebesparing in de industrie, een goed gebiedsgericht warmtebeleid, een vernieuwde uitvoering van de Wet Milieubeheer, plankgas op de totstandkoming van duurzame energiebronnen, versterking van de coöperatieve energieverenigingen, innovatie en cleantech én financiële instrumenten die passen bij een nieuwe én circulaire economie. Het zijn een aantal van de ingrediënten waarover bedrijfsleven, maatschappelijk middenveld, gemeenten, waterschappen en provincie zich gezamenlijk zullen buigen. Het meten van de beleidsinspanningen en resultaten krijgt een belangrijke plek in deze aanpak. Met het Gelders Energieakkoord sluiten de partijen zich nadrukkelijk aan bij de ambities van het landelijke SER Energieakkoord. Dat biedt structuur, kennis en samenwerking, maar schept ook verplichtingen. Meten van beleid en resultaat houdt ons dan bij de les.
Het coalitieakkoord is duidelijk over het belang van samenwerking en de bestuurlijke vernieuwing die daar bij hoort: “Een ambitieuze samenleving vraagt om een ambitieuze overheid die zich als een partner gedraagt in die veranderingen”, bevestigde gedeputeerde Jan Jacob van Dijk bij de eerste gesprekken over de uitwerking van het Gelders Energieakkoord. “In het najaar hebben we een uitvoeringsplan dat door alle ondertekenaars van het Gelders Energieakkoord wordt onderschreven”. Dát is een stevige ambitie. In het coalitieakkoord worden beperkt middelen uitgetrokken voor de energietransitie. Maatschappelijke arrangementen - in ontwerp, uitvoering en financiering - zullen nóg meer voorwaardelijk zijn om de noodzakelijke resultaten te bereiken.
Klimaatverbond Nederland gaat, met haar directe partners de Gelderse Natuur- en Milieufederatie, Alliander en VNO-NCW, de uitdaging aan om sámen met de provincie dit proces te trekken. Daarbij is haast geboden. Vóór de zomer komt de borgingscommissie (in Gelderland wordt een vergelijkbare structuur gebruikt als bij het SER Energieakkoord) bij elkaar. Daarin zitten de bestuurders van provincie, gemeenten, waterschappen, de energiecoöperaties en huurdersverengingen, bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Dán zal een eerste aanzet gegeven worden voor een uitvoeringsplan dat in september de bestuurlijke molen in moet gaan. Zodat in dit najaar een breed gedragen plan aan de Staten gepresenteerd kan worden. Per thema (zoals gebouwde omgeving, energieke samenleving, Wet milieubeheer of financiën) wordt een 'tafel' georganiseerd waaromheen de meest betrokkenen hun voorstellen delen, onderhandelen en tot een gezamenlijk plan komen. Op basis van beschikbare middelen en capaciteit onstaat hiermee een reëel plan 2015-2019, dat getoetst kan worden op basis van werkelijke besparingen en duurzame productiecapaciteit. Het is een stevige uitdaging om hier mét de betrokken partijen als gelijkwaardige partners over de zomer heen het proces voor op te zetten.
Klimaatverbond Nederland beseft dat hiermee, met beperkte middelen, een zeer grote ambitie wordt neergezet. De partners in het Gelders Energieakkoord kiezen ervoor om gezamenlijk aan het werk te gaan. Daarbij weten we dat we tegen grenzen van financiën en capaciteit op zullen lopen. We kiezen er dan voor om gezamenlijk de dilemma's op tafel te leggen. Ervan uitgaande dat de route naar een klimaatneutraal Gelderland brede steun krijgt, ook in Provinciale staten.
Ervaring delen of óók een regionaal energieakkoord vorm geven? Klimaatverbond Nederland kan u ook in úw provincie en regio van dienst zijn.