OPEN BRIEF: Geachte leden van de Tweede Kamer,nVandaag heeft u een Rondetafelgesprek over de Wet Versnelling Energietransitie. Net nu samenwerking tussen netwerkbedrijven, gemeenten en maatschappelijke organisaties goed op stoom komt, wordt met deze wet een krachtige alliantie in de kiem gesmoord. Wij pleiten ervoor om te stoppen met gekissebis over taakverdeling tussen publiek en markt: werk op basis van principiële uitgangspunten voor deze ingrijpende verbouwing van Nederland.
Eind 2016, een jaar na het klimaatakkoord in Parijs, presenteerde de Nederlandse regering haar Energieagenda. Een van de belangrijkste punten is dat, uiterlijk in 2050, de huizen niet meer worden verwarmd door gas. Het verduurzamen van de woningen betekent huizen voorzien van veel betere isolatie, lokale opwek van energie en installaties in huis of in de buurt. Dit is ook een enorme kans voor lokale werkgelegenheid en het versterken van maatschappelijke waarden en sociale cohesie. Maar het is ook ingewikkeld.
De Energieagenda voorziet onder meer dat gemeenten én onze regionale netbeheerders met de wijken in gesprek gaan over lokale oplossingen, zoals duurzame woningen met warmtepompen of warmtenetten. Samen met bewoners wordt dan het boodschappenlijstje opgesteld van wat zij nodig hebben voor hun woning in hun wijk van de verschillende bedrijven. Gemeenten en netbeheerders hebben daar een onafhankelijke, niet commerciële rol in.
Maar tegelijk met de Energieagenda stuurde Economische Zaken het Wetsvoorstel Versnelling Energietransitie (VET) naar de Tweede Kamer. Deze wet beperkt netbeheerders in hun taken op basis van de kennis van nu waardoor zij hun uitgebreide en onafhankelijke kennis en kunde niet meer mogen inzetten voor de innovatieve processen van wijkbewoners. Zolang de bedrijven nog niet klaar zijn voor deze innovatie, is het dus niet verstandig om een actieve rol van de overheid en haar netbeheerders te beperken.
In plaats van beperkende lijstjes stellen wij voor uit te gaan van principiële uitgangspunten voor deze energietransitie en daarmee ruimte te geven aan het Nederland van de toekomst. Wij verbinden ons dan ook aan de volgende, niet limitatieve, uitgangspunten:
1. BuurtDemocratie
Verduurzamen betekent investeren. De huiseigenaar is aan zet. In de wijk kiezen wat het lokale energieplan wordt, is een nieuw democratisch proces. Wij vinden dit zorgplicht voor gemeenten en netbeheerders.
2. Duurzaam
Van alle technische keuzen die mogelijk zijn, moeten we zorgen voor de echte oplossing: energie van duurzame bronnen.
3. Betrouwbaar
Zon of geen zon, wind of geen wind en ook bij langdurige extreme periodes van hitte of kou: dit is te voorzien en op te lossen zonder dat de energievoorziening in gevaar komt.
4. Betaalbaar
Leidt duurzaam en betrouwbaar tot een hogere maandrekening? Laten we de kosten laag houden! Investeringen in netten alleen als dit maatschappelijk nodig is en door slimme toepassingen bestaande netten goed gebruiken. Lokale oplossingen moeten niet leiden tot onbetaalbare situaties. Stimuleringsmaatregelen zijn toegankelijk voor iedereen, nu en in de toekomst.
5. Toegankelijk
Iedereen houdt toegang tot duurzame energie en heeft ook keuzevrijheid bij het kiezen van een aanbieder. Duurzaam is vaak ook lokaal, dus moeten gemeenten en netbeheerders lokale installateurs en aannemers hier zoveel mogelijk bij betrekken. Collectieve voorzieningen blijven beperkt zodat de markt kan aanbieden.
We zijn van mening dat door het hanteren van deze principes de energietransitie echt wordt versneld en tegelijkertijd bijdraagt aan een versterking van de samenleving.
Hoogachtend,
Pallas Agterberg
directeur Strategie van netwerkbedrijf Alliander
Donald van den Akker
directeur Strategie van Klimaatverbond Nederland
(vereniging van gemeenten, provincies en waterschappen).