De jubileumactiviteiten van het Klimaatverbond onder de noemer “Een oefening in aardgasloos denken” zijn mede mogelijk door extra financiële bijdragen van een 20-tal grotere lidgemeenten én door voor het Klimaatverbond nieuwe partijen. Lees verder voor een nadere kennismaking.

We hebben het dan naast de netbeheerders (lees hier voor een eerder artikel over de netbeheerders) over het energie- infrastructuurbedrijf  Gasunie en het gasgroothandelsbedrijf GasTerra. Wat is hun visie op de transitie naar een aardgasloos tijdperk?  Wat is hun rol in het proces erheen? En waarom ondersteunen ze het jubileum van het Klimaatverbond? 

Visie op de aardgastransitie

'Gas op maat' is het principe waarop Gasunie en GasTerra hun rol in de aardgastransitie baseren. Dat  aardgas langzaam maar zeker wordt uitgefaseerd, is ook onder de gasbedrijven een breed gedragen visie. Dat is misschien verrassend voor een sector die aardgas verhandelt en transporteert. “Wij beseffen heel goed dat fossiele brandstoffen gaandeweg moeten worden vervangen door duurzame alternatieven zoals zon, wind, groen gas en duurzame warmte. Daarin nemen wij onze verantwoordelijkheid”, zegt Anton Buijs van GasTerra, “We willen de energietransitie op een kosteneffectieve manier bevorderen. Als actor in de energievoorziening willen we blijvend bijdragen aan een betaalbare en betrouwbare warmtevoorziening die uitgaat van de noodzaak om de CO2-uitstoot drastisch te verminderen.”

In de visie van Gasunie en GasTerra moet Nederland in 2050 klimaatneutraal zijn. En dat gaat niet zomaar. Om dit duidelijk te maken vergelijkt Anton Buijs de geplande vijf grote windparken op zee met de vraag naar het laagcalorische gas dat in Groningen wordt gewonnen. “De hoeveelheid energie die deze vijf moderne megaparken zullen produceren, staat gelijk aan ca. 28 dagen Groningengas. Een gemiddeld huishouden gebruikt namelijk ongeveer tienmaal zoveel warmte als elektriciteit. Daar moeten we rekening mee houden.”

Tekst: Marjo Kroese

Bestaande woningen verduurzamen is de uitdaging

Nu nog verwarmen we ruim 95 % van onze woningen met aardgas. Dat blijft niet zo. Nieuwbouw huizen kunnen energetisch zo worden ontworpen dat een gasaansluiting niet nodig is. De grote uitdaging zit vooral in de bestaande woningen, ongeveer 7 miljoen in aantal. "Deze woningen te verduurzamen is een enorme opgave. Zonder aardgas, CO2-neutraal en op zo’n manier dat de energierekening betaalbaar blijft. Daar zullen wij gezamenlijk de schouders onder moeten zetten", aldus Marijke Kellner van Gasunie. "In eerste instantie is hier veel te winnen door de huizen beter te isoleren. Want de meest duurzame energie, is de energie die je niet verbruikt. Daarnaast is de keuze van de juiste warmtetechniek belangrijk, zoals de HR-ketel, een warmtenet of de (hybride) warmtepomp."

Volgens Kellner is er de afgelopen jaren veel studie gedaan naar de verschillende manieren om de woningen te verwarmen. "De hybride warmtepomp ‘scoort’ daarin goed, omdat op deze manier energie kan worden bespaard, zonder dat hiervoor extreme en kostbare aanpassingen van de woningen of de energienetwerken nodig zijn. Voor de kleine hoeveelheid gas, die je dan nog nodig hebt, kun je groen gas gebruiken." Marijke Kellner noemt deze combinatie van hybride warmtepompen met groen gas de 'Groenversnelling'.

De Groenversnelling

"Groenversnelling helpt de verduurzaming van de woningen echt versnellen en laat zien dat een aardgasvrije warmtevoorziening op korte termijn haalbaar en betaalbaar is. Komende maand al gaat Groenversnelling van start  in het Groningse Winsum, waar 100 woningen op deze wijze aardgasvrij worden gemaakt. We denken dat er in 2023 al voldoende groen gas geproduceerd wordt om in combinatie met een hybride warmtepomp een miljoen woningen aardgasvrij te maken en CO2-vrij, als dit wordt gecombineerd met groene stroom. Dit zal voor vele gemeenten een aantrekkelijke optie zijn."

Kijkend naar de alternatieven, dan wordt all electric vaak genoemd. In de nieuwbouwwijken is dat een goede optie. Ook in bestaande woningen is all-electric mogelijk, maar daarbij moeten bewoners wel rekening houden met een aanzienlijke investering in na-isolatie. Bovendien is het daarmee niet altijd de optimale oplossing. Een ander alternatief is bijvoorbeeld de ontwikkeling van warmtenetten, daar waar duurzame warmtebronnen beschikbaar zijn.

Waterstof

“Wij zien al met al in de toekomst een groeiende rol voor groen gas weggelegd,” aldus Anton Buijs. “Maar dan in veel kleinere hoeveelheden dan het aardgasgebruik van nu. Onze opgave voor de toekomst is de productie van duurzaam gas te bevorderen, zodat we in ieder geval in specifieke woonsituaties in de warmtevraag kunnen blijven voorzien.” Op termijn is een andere optie power to gas, waarbij duurzaam opgewekt elektriciteit wordt omgezet in waterstof, een mogelijkheid. Deze waterstof kan worden gebruikt voor de industrie of voor transport en worden ingevoed in het gasnetwerk of opgeslagen voor als het niet waait of de zon niet schijnt.

De rol van Gasunie en GasTerra in de aardgastransitie

Gasunie is een Europees energie-infrastructuurbedrijf en verzorgt onder meer het transport van aardgas en groen gas in Nederland en Noord-Duitsland. De regionale netbeheerders  dragen zorg voor transport van gas naar de eindgebruikers. Gasunie heeft een grote expertise op het gebied van gastransport. Vanuit die expertise werkt Gasunie ook aan het opschalen van innovatieve en duurzame energieoplossingen, zoals vergisting, vergassing, Power-to-Gas en warmtenetten.

GasTerra en Gasunie zetten zich beide in voor de ontwikkeling naar groen gas. “Er is een groeiende vraag naar groen gas. Zo hebben NS en Prorail besloten de stations met groen gas te verwarmen. “We willen natuurlijk graag aan die vraag voldoen”, zegt Anton Buijs. “Er hangt wel een ander prijskaartje aan, omdat de productie van groen gas duurder is dan van aardgas. Maar ondanks dat merken we dat de vraag naar groen gas groeit net zoals naar groene stroom.”

“We zien in dat kader een belangrijke functie voor het gasnet”, vervolgt Marijke Kellner.  “Uitfasering van aardgas is namelijk niet hetzelfde als het weghalen van het gasnet. Integendeel zelfs, vindt zij. “Slim gebruik van het gasnet kan de energietransitie juist helpen versnellen en zorgen voor een milieuvriendelijke, betaalbare en betrouwbare duurzame energievoorziening. Met de inzet van steeds meer groen gas en waterstof, dat in het bestaande gasnetwerk getransporteerd kan worden, kunnen grote verduurzamingsstappen worden gezet.”

Waarom doen GasTerra en Gasunie mee aan het Klimaatverbondjubileum?

“We doen hier graag aan mee, omdat we vanuit onze rol en op basis van onze kennis en expertise graag een bijdrage willen leveren aan het versnellen van de energietransitie”, besluit Marijke Kellner. “We zoeken daarom graag de samenwerking met partijen die zich hebben aangesloten bij het Klimaatverbond, om gezamenlijk deze ambitie te kunnen verwezenlijken.” Anton Buijs vult aan: “Het gaat er daarbij om dat we nu en in de toekomst flexibel in kunnen spelen op de kansen die zich voordoen. Er zullen nog veel nieuwe innovaties ontwikkeld worden, die we nu nog niet kunnen voorzien en die we nu ook niet onnodig de pas af willen snijden. De transitie is ook een kansengenerator. Laten we er wat moois van maken!”

(bron foto: Gasunie)