De 2e bestuurlijke conferentie 'MRA Energieneutraal 2040' op 12 april stond in het teken van het intekenen op een drietal concrete projecten. Ter plekke gebeurde dit door de koplopers, andere metropoolpartners krijgen eerdaags een oproep hun voorbeeld te volgen.

"Vandaag hebben we de aftrap gegeven om te komen tot een energieneutrale MRA in 2040", aldus voorzitter Anne Bliek van de stuurgroep Duurzaamheid en Klimaatbestendigheid. Tijdens de 1e MRA-conferentie is ruim twee jaar geleden afgesproken toe te werken naar een energieneutrale metropoolregio. Medio 2040 moet die ambitieuze exercitie zijn voltooid. Sindsdien is, veelal achter de schermen, door de stuurgroep Duurzaamheid het nodige voorbereidende werk verricht. Met succes. Tijdens een 1e bestuurlijke werkconferentie in november 2011 zijn concrete afspraken gemaakt om met een aantal icoonprojecten aan de slag te gaan (kilk hier voor een terugblik).

Om direct meters te maken, ligt de prioriteit de eerste jaren bij maatregelen die echt effect hebben. Dit geldt in ieder geval voor energieneutraal bouwen, het plaatsen van zonnepanelen op daken en het opwekken van groen gas. De afgelopen maanden zijn benut om deze drie onderwerpen inhoudelijk en organisatorisch nader uit te werken. Met als resultaat dat tijdens de 2e bestuurlijke werkconferentie concrete projectvoorstellen voor deze drie onderwerpen op tafel lagen..

Film 
Alvorens inhoudelijk op de projectvoorstellen in te gaan, gaven MRA-bestuurders in een korte film aan waarom het nodig is de schouders te zetten onder een energieneutrale Metropoolregio Amsterdam. Klik hier.

Project Energieneutraal bouwen

Trekker: wethouder Groot, gemeente Amstelveen
Doel: Energieneutrale nieuwbouw in 2015

Wethouder Groot noemt het project Noorderlegmeer een mooi voorbeeld van energieneutraal bouwen. "Naast woningen komen hier kassen en een bedrijventerrein. Een biomassacentrale zorgt, samen met de benutting van de restwarmte van de kassen, voor de verwarming. Dit gebeurt via een warmtenet." Een tweede voorbeeld, het Powerhouse, spreekt eveneens tot de verbeelding. Dit betreft een super energievriendelijke woning. De extra kosten zijn gefinancierd via een hogere hypotheek, die mogelijk bleek vanwege een forse vermindering van de maandelijkse energielasten die wordt bereikt. "Echt een voorbeeld dat laat zien hoe het kan", aldus Groot. Hij roept op meer van dit soort creatieve kansen te verkennen. "Dit kan door van de MRA een experimenteergebied te maken. Daarbij moet over de gehele linie sprake zijn van een level playing field, zodat free riders geen kans krijgen om roet in het eten te gooien." Een belemmering vormt volgens Groot een artikel uit de Woningwet, dat het moeilijk maakt om in een aanbestedingstraject scherpe eisen op te nemen ten aanzien van het energieverbruik. "Ik stel voor om onze MRA-kracht te benutten om deze hinderpaal op te ruimen."

Klik hier voor het projectvoorstel.

Groen gas

Trekker: wethouder Nederstigt, gemeente Haarlemmermeer
Doel: Het schaalvoordeel van de MRA benutten voor het opwekken van Bio-energie (groen gas en warmte)

Wethouder Nederstigt stopt zijn enthousiasme voor de mogelijkheden van groen gas niet onder stoelen of banken. "Het mooie is dat afval via vergisting wordt omgezet in biogas, waarbij ook de restwarmte die bij het proces vrijkomt wordt benut." Hij merkt op dat juist samenwerking de sleutel is om op dit gebied successen te boeken. "Een gemeente is zelf veelal van een te klein schaalniveau om voldoende reststromen te genereren om tot haalbare projecten te komen. Daarom is verbreding juist zo belangrijk. Door onze krachten te bundelen, kunnen we echt een stap maken." Als het aan hem ligt, mondt dit spoor uit in meerdere initiatieven voor biomassacentrales op strategische gekozen plekken binnen de MRA. "Het delen van onze kennis en ervaring is daarvoor belangrijk. Dit is typisch een onderwerp waarbij je elkaar echt nodig hebt. Om kostenefficiënt tot meerdere centrales te komen, is het bijvoorbeeld belangrijk dat we alle afvalstromen gezamenlijk in kaart brengen."

Klik hier voor het projectvoorstel.

Project Zon

Trekker: wethouder Duivesteijn, gemeente Almere
Doel: zonnepanelen plaatsen op woningen en gemeentelijke daken

Volgens wethouder Duivesteijn liggen er in de eerste plaats kansen om mensen die in het bezit zijn van een vrije kavel aan te moedigen te investeren in zonnepanelen. "We moeten hier gewoon werk van maken en daarbij gebruik maken van elkaars ervaringen. Door met een aantal gemeenten het voortouw te nemen, kunnen we het vliegwiel in beweging brengen." Steeds meer burgers willen zonnepanelen, geeft ook energieadviseur Ivo Booijink aan. "Hierin bemiddelen is belangrijk, maar we hoeven geen subsidie te geven." Dit komt doordat er de laatste tijd allerlei initiatieven van de grond komen waarin de markt risicodragend investeert. In het projectplan zijn hier diverse voorbeelden van opgenomen, waaronder het project 'BEDRIJFzoektBUUR'. Dit houdt in dat iedere gemeente vijf tot vijftien bedrijven overhaalt om te investeren in de plaatsing van zonnepanelen op woningen van klanten of medewerkers. In ruil krijgt het bedrijf de eerst 12 jaar de energieopbrengst. Hierna vloeien de revenuen terug naar de bewoner. "Als we dit soort initiatieven gezamenlijk omarmen in de MRA, kunnen we de communicatie veel effectiever opzetten", aldus Booijink. "Op die manier kunnen we het met z'n allen groot maken."

Overheidsinstanties hebben vaak niet het geld om zonnepanelen te plaatsen op hun overheidsgebouwen. Ook hier is een (slimme) mouw aan te passen. Gemeentelijke instellingen beschikken immers veelal over een groot dakoppervlak. Dit maakt het voor bedrijven, wederom in ruil voor de groene stroomopbrengst, aantrekkelijk om in de panelen te investeren. Zonder dat subsidie beschikbaar hoeft te worden gesteld, kan hiervoor een tender worden uitgeschreven.

Afspraken
Geïnspireerd door de presentaties van de drie bestuurlijke trekkers, is tijdens de conferentie dieper ingegaan op zowel de kansen als de mitsen en maren van de icoonprojecten. Deze exercitie resulteert in enthousiasme om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Alle aanwezige koplopers bieden ter plekke hiertoe ambtelijke capaciteit aan. Dit betekent onder meer dat de komende maanden aanbestedingsprojecten en lobbytrajecten kunnen worden voorbereid. "In eerste instantie gebeurt dit door de koplopers die nu de MRA-kar trekken", laat Bliek aan het slot van de conferentie weten. "Daarnaast hopen we dat anderen snel aansluiten. Belangrijk nevenspoor is daarom het enthousiasmeren van de gemeenten die nog niet aan tafel zitten. Vervolgens kunnen we de projecten op grotere schaal uitrollen." Strategische kwesties komen terug bij de MRA-stuurgroep Duurzaamheid en Klimaatbestendigheid. "Dit betekent dat de stuurgroep een meer faciliterende rol gaat krijgen", aldus Bliek, "met name om de boel aan de gang te houden en de voortgang te monitoren. Vervolgens komen de koplopers in het najaar opnieuw bijeen om de voortgang te bespreken en nieuwe initiatieven te benoemen."

Terugkijkend vindt Bliek dat de MRA het goede spoor begint te vinden. "Het is goed om te zien dat onze ambities nu handen en voeten gaan krijgen. Gezamenlijk kunnen we veel meer doen dan iedere gemeente voor zich en echt power ontwikkelen. Dit is een belangrijke stap om het einddoel van een energieneutrale Metropoolregio Amsterdam dichterbij te brengen." In dit licht vindt zij het vanuit strategisch oogpunt een verstandige keuze om onderwerpen te zoeken waarvan de resultaten snel zichtbaar kunnen zijn. "Zodra we de eerste concrete successen weten neer te zetten, gaat de bal steeds sneller rollen. Daar ben ik van overtuigd", beklemtoont de voorzitter van de stuurgroep Duurzaamheid en Klimaatbestendigheid.

Klik hier voor het projectvoorstel.