Hitte is een gevaarlijk klimaatrisico, direct (oververhitting) en indirect (o.a. bosbranden). De afgelopen zomers zagen we al hitterecords sneuvelen. De gevolgen zien we terug in de oversterfte cijfers: honderden mensen, vooral ouderen, stierven in Nederland ten gevolge van de hitte. In de (nabije) toekomst zullen hittegolven in toenemende mate optreden – in frequentie, duur en hoogte van temperatuur, zo voorspelt het KNMI.
… zorgt voor groeiende koeltebehoefte
Door de toenemende hitte neemt de behoefte aan koeling snel toe. De hitte versterkt de vraag naar actieve koeling. Vooral het gebruik van airconditioning neemt sterkt toe: de afgelopen vijf jaar zijn er meer dan een half miljoen airco’s verkocht. Alle klimaatmodellen laten zien dat de winters zachter worden en de zomers warmer.
Focus op verwarmen…
De warmtetransitie richt zich nog grotendeels op het vervangen van aardgas. De aandacht ligt daardoor selectief op verwarmen. Vanuit de noodzaak om energie te besparen zetten de huidige plannen voor de energietransitie ook stevig in op isolatie. In winters kost verwarmen daarmee veel minder energie, maar zomers komt de hitte ook bijna de woning niet meer uit!
… leidt tot het missen van de vraag naar verkoeling
Gemeenten hebben te weinig aandacht voor de toenemende koeltebehoefte in hun Transitievisie Warmte. Dit blijkt uit een peiling die wij hebben uitgevoerd onder G-40 Gemeenten die de warmtevisie reeds hebben vastgesteld. In deze beleidsdocumenten kwamen de woorden ‘hitte’ en ‘koeltebehoefte’ niet of nauwelijks voor*.
Warmte en koude in samenhang nemen
Klimaatverbond Nederland pleit voor een aanpak die warmte en koelte in samenhang benadert, onder het motto: “koude leveren is warmte oogsten”! Wij zouden graag zien dat gemeenten het voortaan hebben over Transitievisie Warmte en Koude. En waar gekozen wordt voor collectieve oplossingen, zou de levering van koude altijd onderdeel moeten zijn van de aanpak.
Klimaatadaptatie en energietransitie verbinden
Klimaatadaptatie en de energietransitie zijn verschillende kanten van dezelfde medaille. Oplossingen kunnen elkaar versterken. Zo zorgen bomen voor broodnodige schaduw, waardoor de behoefte aan koeling vermindert. En: voor beide onderwerpen geldt dat ze vragen om een aanpak op verschillende niveaus: Gebied – Gebouw – Gebruiker. Zonder goede inventarisatie van de vraagstukken die in een buurt spelen, zonder goed gebiedsontwerp, krijg je als gemeente je buurtbewoners niet in beweging: de energietransitie is immers een sociale transitie.
* Amsterdam bleek een belangrijke uitzondering
Foto: Gerd Altmann via Pixabay.