Jaarlijks neemt door klimaatverandering het aantal dagen met temperaturen van dertig graden of hoger toe. Deze tropische temperaturen kunnen leiden tot gezondheidsproblemen bij mensen. Denk aan hoofdpijn, ademhalingsklachten, hartfalen en zelfs sterfte. Met name groepen met een zwakkere gezondheid zoals ouderen en baby’s lopen risico. Deze ongemakken ontstaan door hitte noemen we hittestress.
Het is belangrijk om als samenleving leren om te gaan met de effecten die klimaatverandering teweeg brengt. Vanuit dit oogpunt hield Klimaatverbond Nederland samen met denktank Groene Huisvesters een enquête onder woningcorporaties over hittestress . Wij zijn namelijk benieuwd in hoeverre deze organisaties maatregelen nemen om hittestress bij huurders tegen te gaan. De eerste enquête werd gehouden in 2020 en in 2023 is deze enquête opnieuw afgenomen. De recente bevindingen en aanbevelingen staan hieronder samengevat.
Bekijk direct het volledige rapport
In de periode tussen de enquête in 2020 en in 2023 werd in de zomer van 2020 het record van langste reeks tropische dagen gebroken en de zomer van 2022 was de heetste zomer ooit.
Belangrijkste conclusies: meer aandacht voor hittestress, maar vraagstuk blijft complex
Woningcorporaties besteden tegenwoordig aanzienlijk meer aandacht aan hitteproblematiek dan drie jaar geleden. In 2020 gaf maar liefst 62 procent van de enquêtedeelnemers aan geen aandacht te hebben voor hitteproblematiek. In 2023 zegt 61 procent hier inmiddels wél aandacht aan te besteden. Een flinke ommezwaai.
Daarentegen blijft hittestress een complex vraagstuk. Hoe kun je als woningcorporatie de woonsituatie van huurders op tropische dagen verbeteren? Een laag percentage corporaties voert werkelijk beleid door om hittestress tegen te gaan (19 procent). Er is zelfs een nadelige trend gaande: het percentage woningen dat standaard buitenzonwering heeft, is de afgelopen drie jaar afgenomen terwijl dit zeer effectief is bij juist gebruik. Oorzaken voor deze trend zijn hoge investerings- en onderhoudskosten en het niet op juiste wijze gebruik maken van zonwering door de huurders waardoor verkoeling uitblijft.
.
Bij renovatie worden veel woningen beter geïsoleerd, maar zonder zonwering leidt dit tot meer hittestress in de woning
Tijdens renovatie verbeteren corporaties de energetische kwaliteit van woningen. Dit gebeurt vaak door spouwmuren en het dak te isoleren en daarnaast kierdichting toe te passen. Dit heeft zonder aanvullende maatregelen, met name zonwering, een negatieve invloed op de hittevorming in de woning (Zie het NKWK onderzoek naar hitte in de woning 2.0) en zal dus leiden tot meer hittestress in de woning.
Alle bevindingen van de enquête doornemen? Dat lees je in het rapport over hittestress.
Corporaties zijn gebaat bij kennis en handvatten
De complexiteit van het hittevraagstuk is groot. Dus om effectief beleid tegen hittestress te ontwikkelen, geven woningbouwcorporaties aan baat te hebben bij kennis over beleid voor hitte-adaptatie inclusief concrete handvatten. Een onderwerp waar we als Klimaatverbond Nederland volop aandacht voor hebben.
Mooie voorbeelden van effectieve maatregelen
Ondanks dat corporaties nog veel kunnen verbeteren om hittestress bij huurders tegen te gaan, zijn er reeds mooie voorbeelden waarneembaar:
‘Wij hebben na metingen in een appartementencomplex met ouderen zonwering buiten aan de zuidzijde van de woningen aangebracht (ZAV). In een lichte (zon-)licht reflecterende kleur. Op voldoende afstand t.b.v. warmteafvoer achter/onder de zonwering. Ook zijn de lichtkoepels in de woning en gemeenschappelijke ruimten door de corporatie vervangen door melkwit glas. Door deze maatregelen is de temperatuur naar een acceptabel niveau gedaald.’
‘Bij een renovatieproject waarbij de helft van de bewoners zelf al luifels had en de luifels eraf moesten voor het project, hebben we daarna bij alle woningen luifels teruggeplaatst.’
Wil je de volledige resultaten van de enquête doornemen? Ga dan naar het rapport over hittestress.
Naar aanleiding van de eerste hittestress enquête in 2020 hebben de Groene Huisvesters en Klimaatverbond Nederland het initiatief genomen om een Hittegroep op te richten. Met steun van het Ministerie van Binnenlandse Zaken werd deze ondergebracht bij Samen Klimaatbestendig. 30 woningcorporaties sloten zich aan bij de focusgroep.