Het zal u niet ontgaan zijn dat we sinds donderdag 26 oktober een nieuw kabinet hebben: Rutte III. Daar horen ook nieuwe ministers en staatssecretarissen bij. En enkele ministeries veranderen van naam. Met welke ministers, staatssecretarissen en ministeries krijgen we te maken als het gaat om klimaat? Klimaatverbond Nederland zet alles op een rij.

We zien 7 bewindspersonen die de komende jaren voor ons werk in meer of mindere mate relevant zullen zijn. Waaronder 3 oud-wethouders en een waterschapsbankbestuurder. Alle 7 spelen zij een rol als het gaat om klimaatvraagstukken. Wie wat precies doet en wat we van hen kunnen verwachten, zetten we hieronder uitgebreid voor u op een rij.

Eric Wiebes (VVD) - Minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK)

De naamswijziging van dit ministerie geeft al aan waar het zwaartepunt van het klimaatbeleid binnen dit kabinet komt te liggen. Als wethouder van Amsterdam en vertegenwoordiger van de VNG was Eric Wiebes ook betrokken bij de totstandkoming van het Energieakkoord voor het onderdeel mobiliteit. Nu zal hij het aanvullende Klimaat- en Energieakkoord in gang gaan zetten. Een forse klus om de doelstelling van 49% CO2-reductie in 2030 te gaan realiseren.

Niet alleen Eric Wiebes verhuist naar EZK, ook de ambtenaren die voorheen bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IeM) werkten binnen de afdeling Klimaat verhuizen naar dit ministerie. Onduidelijk is nog of de uitvoering van de Lokale Klimaat Actieagenda, nu nog bij Rijkswaterstaat ondergebracht, weer terug gaat naar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Relevante taken van Minister Wiebes:

  • nttTopsectorenbeleid
  • nttEnergiebeleid
  • nttKlimaat (klimaatverandering, luchtemissies industrie, emissierechten)
  • nttRijksdienst Ondernemend Nederland
  • nttNederlandse emissieautoriteit

Kajsa Ollongren (D66) - Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)

Voor de energietransitie in de gebouwde omgeving blijft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie verantwoordelijk. Met Kajsa Ollongren als minister is voorstellen bij voormalig collega wethouder van Amsterdam Wiebes niet meer nodig. Nieuw in het takenpakket van BZK is de ruimtelijke opgave met de toevoeging van de WRO en Omgevingswet. Een interessant nieuw governance-instrument is de ‘Right to Challenge’. We zijn benieuwd in hoeverre dit instrument ook geschikt wordt gemaakt voor de energietransitie.

Relevante taken van Minister Ollongren

  • nttWonen en Bouwen
  • nttOmgevingsvisie en omgevingswet
  • nttCrisis- en herstelwet
  • nttWet Ruimtelijke Ordening
  • nttRijksdienst
  • nttFinanciën mede-overheden

Links: Minister Wiebers. Rechts: Minister Ollongren

Stientje van Veldhoven (D66 ) - Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW)

Nee, er is geen ministerie van Milieu meer maar dat betekent niet dat daar niet aan wordt gewerkt. Stientje van Veldhoven wordt door velen gewaardeerd om haar tomeloze duurzaamheidsinzet in de Tweede Kamer. Haar takenpakket kent enkele belangrijke duurzaamheidsdossiers zoals de circulaire economie en (zoals wij het interpreteren) de transitie naar emissieloze nieuwe auto’s in 2030. Een ander belangrijk beleidsveld is Klimaatadaptatie. Hoewel het nog niet expliciet is genoemd gaan wij er vooralsnog van uit dat zowel het Deltaprogramma als de Nationale Adaptatiestrategie onder haar politieke verantwoordelijkheid zullen vallen.

Relevante taken van minister Van Veldhoven:

  • nttMilieu, incl circulaire economie, verkeersemissies
  • nttOpenbaar vervoer en spoor
  • nttFietsbeleid
  • nttKNMI
  • nttPBL
  • nttDeltaprogramma
  • nttNationale Adaptatiestrategie

Menno Snel (D66) - Staatssecretaris van Financiën

As bestuurder van de Nederlandse Waterschapsbank is ook het decentrale overheidsbestuur bij deze nieuwe staatssecretaris niet onbekend. Aangezien fiscale maatregelen ook een belangrijk instrument zijn van klimaatbeleid zal hij, in samenwerking met EZK, de hervorming van de salderingsregeling en mogelijk ook de postcoderoosregeling gaan doorvoeren. Ook wordt verwacht dat hij verschuivingen in de energiebelasting zal gaan doorvoeren, naast mogelijke andere fiscale vergroeningsmaatregelen.

Relevante taken van Staatssecretaris Snel:

  • nttFiscale aangelegenheden

Links: Staatssecratis Van Veldhoven. Rechts: Staatssecretaris Snel

Sigrid Kaag (D66) - Minister voor Buitenlandse Zaken (BZ)

Minister Kaag gaat zich inzetten voor onze handel in het buitenland én voor meer stabiliteit en groei in ontwikkelingslanden. Ook de aanpak van klimaatverandering is een onderdeel van haar agenda. Ondersteund door Klimaatgezant Marcel Beukeboom en het team internationale klimaatambtenaren (die nu wel in hetzelfde pand kunnen blijven, wellicht op een andere etage) maken we ons daar nog geen zorgen over. We hopen wel dat ze de coherentie aan kan brengen tussen (internationaal) klimaatbeleid en de sustainable development goals.

Relevante taken van Minister Kaag:

  • nttOS, incl sustainable development goals
  • nttInternationaal milieu en klimaatbeleid

Carola Schouten (CU)- Minister van Landbouw, Natuur, Voedselkwaliteit (LNV)

Het Ministerie van LNV is terug van weggeweest en dat is maar goed ook. Niet voor niets is ‘voedsel en natuur’ één van de vijf transitiepaden uit de Energieagenda. Ook  zal ze te maken krijgen met verduurzaming van de landbouw en het behoud van biodiversiteit en natuur.

Relevante taken van Minister Schouten:

  • nttLandbouw
  • nttNatuur (oa biodiversiteit)

Tamara van Ark (VVD) - Staatssecretaris van sociale zaken en werkgelegenheid (SzW)

De energietransitie kent ook grote sociaal-economische vraagstukken. Eén daarvan is ‘energiearmoede’, een vraagstuk waar Klimaatverbond Nederland steeds meer aandacht voor probeert te krijgen. Op dit onderwerp hopen we dan ook op de inzet van deze oud-wethouder van de gemeenten Nieuwerkerk aan de IJssel en Zuidplas.

Relevante taken:

  • nttArmoede
  • nttSchuldhulpverlening

Links: Minister Sigrid Kaag. Midden: Minister Carola Schouter. Rechts: Staatssecretaris Tamara van Ark

Tweede Kamer

Wanneer de taakvelden van de departementen wijzigen wordt daar veelal ook op gereageerd door de Tweede Kamer met de aanpassing van de commissies. Zoals bekend heeft de Tweede Kamer een wetgevende en een controlerende rol. Nu klimaatbeleid de komende jaren is ondergebracht bij een veelheid aan ministeries zou de tweede Kamer er natuurlijk ook voor kunnen kiezen om een aparte commissie ‘Klimaat’ in het leven te roepen. Het zou naar ons idee de coherentie van het beleid en daarmee de kwaliteit van het klimaatbeleid sterk kunnen bevorderen.

Update (15 november 2017)

Inmiddels is bekend dat niet Minister Kaag, maar Minister Wiebes Nederland vertegenwoordigt tijdens de Klimaattop in Bonn. De minister van Economische Zaken en Klimaat  gaf in diverse media te kennen dat hij zijn collega's van de ons omringende landen wenst te spreken en met hen tot ambitieuzere afspraken te komen "zoals ook in het regeerakkoord staat".

Foto's: Tweede Kamer (Rijksoverheid)