Nieuwe ontwikkelingen in de aanpak van hitte in de stad en communicatie over hitte

16 mei 2024

Recent deden zich twee mooie ontwikkelingen op het gebied van hitteadaptatie en hittecommunicatie voor. In het webinar, van de Community of Practice (CoP) Hitte, vertellen twee sprekers alles over de nieuwste inzichten en innovaties op dit gebied. Waaronder het hittekracht en hittefit raamwerk dat belooft de intensiteit van hitte op zomerse dagen duidelijk aan te geven.

De sprekers:

Het webinar gemist? Start de video hieronder om terug te kijken.

Ook interessant:

Neem de hoogtepunten van dit webinar door

De highlights van het webinar

Boris Kingma van TNO over Hittekracht en Hittefit

Het hittekracht en hittefit raamwerk is een beslis ondersteunend model voor hitte en mensen en evenementen in de samenleving.
Het hitteplan voor kwetsbare groepen is nationaal georganiseerd (RIVM), maar voor andere doelgroepen is dit nog niet het geval. In sommige gevallen zal het hitteplan een te laat stadium zijn om jezelf of jouw omgeving aan te passen. Je wilt goed kunnen aangeven voor wie en wanneer hitte een probleem is per doelgroep.
Voor het model werken we met de Wet Bulb Globe Temperatuur (WBGT). De WBGT is een indicator voor hittebelasting op basis van de luchttemperatuur, luchtvochtigheid, windsnelheid en zonnestraling. Deze is niet perfect, maar het is de beste manier om de belasting van warmte op mensen aan te geven.
Er zijn drie uitdagingen voor het project: 1: Hoe vind je een maat die alles samenvat, die verwarring met luchttemperatuur voorkomt. 2: Elke context heeft een eigen (hitte)limiet, hoe voeg je dit samen? 3: Hoe koppel je deze maat aan adviezen en handelingsperspectief in de diverse situaties.
Zo zijn we uitgekomen op Hittekracht en Hittefit. Hittekracht is de warmtebelasting uit de omgeving, een combinatie van omgevingstemperatuur, luchtvochtigheid, warmtestraling en windsnelheid. Hittefit is het aanpassingsvermogen aan hitte, die per situatie anders kan zijn. Dit is afhankelijk van kleding, activiteit, aanpassingen aan de omgevingen en persoonlijke factoren zoals gezondheid. Door hittekracht en hittefit te combineren kun je een beslisboom maken: wanneer is hitte een probleem en voor wie?
Je wilt voor hittekracht naar een model met een simpele geschaalde indicatie zoals zonkracht of windkracht. Afhankelijk van de hittefitheid van verschillende doelgroepen kan je binnen deze schaal aangeven wanneer hitte voor wie een probleem is.

Jeanne Gootzen van Gemeente Utrecht en Monique de Groot van Tauw over de hitte beslisboom

We zochten naar welke factoren we moeten meenemen om de hittekwetsbaarheid van een buurt te bepalen. Dit hebben we gedaan in de domeinen gebied, gebouw en gezondheid. Naast de fysieke gezondheid van mensen hebben we ook gekeken naar het handelingsperspectief van mensen in de buurt. Bijvoorbeeld of mensen de middelen hebben om maatregelen te treffen.
We hebben de geprobeerd om de mate van urgentie voor hittemaatregelen voor een buurt te bepalen. Door de beslisbomen door te lopen krijg je inzicht in de mate van urgentie voor een buurt en waar in de buurt de hoogste prioriteit ligt om aan de slag te gaan.
Naast de beslisbomen hebben we ook kaarten gemaakt. Hierop is aangegeven wel deel van een buurt kwetsbaarheden bevat vanuit de verschillende domeinen. Deze kaart is over een ‘hotspot’ en ‘coolspot’ kaart van de gemeente gelegd, waardoor de gelaagde kwetsbaarheid van een buurt zichtbaar wordt.
De beslisbomen en kaarten zijn per domein te bekijken om te zien hoe kwetsbaar een gebied is in dit domein. Door ze over elkaar te leggen krijg je een compleet beeld van de hittekwetsbaarheid van een buurt.
Het eindresultaat laat heel duidelijk zien waar in een buurt de urgentie het hoogst is. Wij hebben dit deel van de buurt het de hoogste urgentie uitgekozen om een code rood oefening te doen.
Bij de eerste gesprekken over de code rood oefening hadden we vooral zorgprofessionals aan boord, deze kijken toch met een heel ander beeld naar het probleem. Zij dachten dat het meest kwetsbare gebied groter was, omdat in andere gebieden ook ouderen wonen. Dit bracht de vraag naar boven of we niet te streng zijn geweest in de analyse.
Het leverde veel vragen op. Moet je bijvoorbeeld niet gewogen kijken: weegt gezondheid zwaarder dan gebied en gebouw? Moet je handelingsperspectieven stapelen of niet? Of komt het doordat zorgprofessionals met een andere bril kijken dan de gemeente doet? Het kan zijn dat je mensen mist op deze manier, omdat de werkelijkheid zich niet laat vatten in modellen.
We zijn een interessante weg ingeslagen, met name voor keuzes die gemaakt moeten worden op beleidsniveau. Voor een wijkaanpak heb je wel echt het gesprek met professionals nodig voor de benodigde verfijning, maar zulke kaarten helpen daar wel bij.

Speel hier het webinar af

Het webinar is onderdeel van de Community of Practice Hitte

Een informeel netwerk van decentrale overheden dat zich focust op het delen van kennis, ervaring en onderzoek over hitteadaptatie.